Nieuws
Leden enquêtecommissie Amare blikken terug op hun werk
In aanloop naar het debat over het rapport van de raadsenquêtecommissie Amare in de gemeenteraad, hebben we de leden van de enquêtecommissie gevraagd om terug te blikken op hun werk.
De enquêtecommissie heeft ruim 15 maanden onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van het Spuikwartier en het project Amare. De commissie heeft op vrijdag 8 september haar rapport Amare: Bijzonder Complex gepubliceerd. Op donderdag 21 december wordt het rapport besproken in de Haagse gemeenteraad.
Veel werk
De leden van de commissie gaven allemaal aan dat het werk van de enquêtecommissie veel tijd heeft gekost, en dat hun andere werk daaronder heeft geleden. ‘Vooraf was mij niet duidelijk hoeveel tijd dit werk ging kosten. Daar heb ik mij wel ernstig in vergist. Mijn rol als voorzitter was niet te combineren met een normale baan’ vertelt voorzitter Arjen Dubbelaar. Rutger de Ridder benadrukte dat de belasting ook varieerde in de tijd: ‘In het najaar van 2022 en de winter van 2023 stond het werk vooral in het teken van voorbereiden van verhoren, het lezen van verslagen van interviews, het lezen van de raadsbesluiten. Dat kostte vier tot vijf uur per verhoor. De tweede fase stond in het teken van discussie over de opbrengsten van de verhoren. Dan bespreek je veel met elkaar binnen de commissie over wat we nu eigenlijk gehoord hebben en hoe we die informatie moeten wegen. Dat is een intensieve fase omdat je daar heel erg moet nadenken over wat het nu allemaal betekent. De derde fase was het concluderen en opstellen van aanbevelingen.’
Afspraken met eigen fractie
Soms was het voor de leden van de enquêtecommissie best lastig om hun werk voor de enquêtecommissie te combineren met hun andere politieke werk. ‘Wij hebben als kleine fractie bewust gekozen om deel te nemen aan de enquêtecommissie. We wisten dat het best veel werk zou zijn maar we vonden het belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen voor onze deelname in het verleden aan een college die nadrukkelijk positie had genomen in dit dossier,’ aldus Fatima Faid. ‘Ingewikkeld was het soms dat ik natuurlijk complete geheimhouding had en zij geen idee hadden wat we aan het doen waren maar dit werd gewoon geaccepteerd door de fractie.’ Dubbelaar heeft dezelfde ervaring: ‘Mijn fractie heeft alle medewerking gegeven aan mijn werk voor de enquêtecommissie. Op sommige momenten was een WhatsApp-berichtje met als inhoud ‘Amare’ voldoende om met rust gelaten te worden. Dat heb ik enorm gewaardeerd.’
Geheimhouding
De leden van de enquêtecommissie konden tijdens hun onderzoek niets vertellen over hun werkzaamheden, omdat daar geheimhouding op lag. Dubbelaar legt uit waarom: ‘De geheimhoudingsplicht bij een raadsonderzoek is om verschillende redenen van essentieel belang. Er moet gekeken worden naar alle feiten en niet slechts een enkel onderdeel. Betrokkenen moeten vrijuit en zonder last kunnen praten. Conclusies kunnen pas getrokken worden als alle feiten onderzocht zijn. Als tussentijds een deel op straat zou belanden, dan zou dit de uitkomst beïnvloeden.’ Ook daar zijn afspraken over gemaakt. Isabel Bos: ‘Mijn fractie wist dat ik niet over Amare kon spreken en ben ik weggelopen als het in een fractievergadering wel over Amare ging. Dat hielp mij om ook de juiste afstand te kunnen bewaren: ik zat immers niet namens mijn fractie in de enquêtecommissie, maar namens de hele gemeenteraad.’ Dat verhoogde ook de onderlinge band tussen de commissieleden. Faid: ‘Soms was het moeilijk om niet met je kameraden te kunnen spreken in verband met de geheimhouding, maar ik heb al snel ervaren dat de leden van de enquêtecommissie ook mijn kameraden waren in deze. We hebben goed naar elkaar geluisterd en hadden gezamenlijk de beantwoording van de vragen van de raad als doel’.
Leerzaam
Alle leden van de enquêtecommissie vonden het hun werk enorm leerzaam. ‘Ik heb erg veel geleerd over het democratische en bestuurlijke besluitvormingsproces binnen de gemeente,’ aldus Andrew van Esch. ‘Daarnaast ben ik soms ook behoorlijk geschrokken van hoe zaken zijn gelopen. Dat was op momenten echt onthutsend.’ Bos wijst op de self-fullfilling-prophecy die in probleemdossiers kan ontstaan. ‘Ik merkte dat er rondom het gigantische dossier van Amare een soort bijgeloof was ontstaan. Politici waren ontzettend bang om de fouten van Amare te herhalen, maar ze wisten ook niet goed genoeg waar het precies fout was gegaan. Mijn doel in de commissie was om die ‘vloek’ een beetje op te kunnen heffen.’ Faid voegt toe: ‘Wat ik heb geleerd is dat er een te groot machtsverschil zit tussen college en de raad, waarbij het niet uitmaakt welke ‘kleur’ het college heeft of had. Dat we als raad alleen een leidende rol kunnen spelen als we de verschillende posities goed gescheiden houden. Verder ben ik erg geschrokken hoe we als politiek met onze ambtenaren om zijn gegaan. Best wat mensen hebben het in dit dossier heel moeilijk gehad zonder goed gehoord te zijn. Ik hoop dan ook dat we niet alleen kijken naar wat politiek beter moet maar ook hoe we met onze mensen omgaan en hoe we voorkomen dat zij vermalen worden in de dagelijkse hectiek van de politiek.’
Mooie ervaring
Ondanks het vele werk en de ingewikkelde klus kijken alle commissieleden met veel plezier terug op hun werk in de enquêtecommissie. ‘Het is echt bijzonder hoe je met mensen waar je politiek inhoudelijk zo enorm mee van mening kan verschillen, heel makkelijk tot een aantal zeer scherpe conclusies en aanbevelingen kan komen. Het zijn fantastische mensen, waar het hart voor het publieke belang goed zit,’ aldus De Ridder. Dat wordt beaamd door Van Esch: ‘Het leukste was vooral de commissie zelf. Ik heb een enorm goede band opgebouwd met mensen die ik nauwelijks kende. We hebben echt lol met elkaar gemaakt en dat is iets om te koesteren.’
Lees hier meer over het onderzoek van de enquêtecommissie Amare